دکتر احمد ابویی:چند روز قبل شاهد دو خبر متفاوت در مورد بادگیرها بودیم اولی انتخاب تندیسی به شکل بادگیر برای یک مسابقه بین المللی در کشور امارات بود که انتشار این خبر باعث شد تعداد زیادی از هموطنان از به تاراج رفتن این اثر معماری ایرانی اظهار تاسف نمایند .وخبر دوم را چند روز بعد خواندیم که سازمان میراث فرهنگی در حال مقدمات ثبت بادگیر به عنوان یک اثر معماری ایرانی در یونسکو می باشد.
شاید اگر از طرف امارات تندیسی به شکل بادگیر برای یک مسابقه بین المللی انتخاب نشده بود هیچ مقام مسئولی به فکر ثبت این میراث ماندگار نبود وما باز هم شاهد ثبت یکی از اثار ملی خود در یونسکو به نام کشور دیگری بودیم .
اما بادگیر این سازه بسیار ساده وزیبا اگر چه در نظر ما یزدیها خیلی معمولی وعادی به نظر می رسد اما من بار ها دیده ام هموطنان غیر یزدی با چه دیده حیرتی به این شاهکار معماری کویر نگاه می کنند واز دیدن ان متعجب می شوند وبر خود می بالند که معماران قدیم ایرا ن زمین چه شاهکاری را خلق نموده اند . البته اگرچه بادگیر در تعداد زیادی از شهرهای جنوبی کشور دیده می شود اما به لحاظ تعدد والبته نوع معماری ان ، یزد را به به نام شهر بادگیر ها می شناسند .
داشتن کاریز وبادگیر وبافت تاریخی یزد به اضافه اکوسیستم کویری چهار عنصری است که یز د را می تواند به عنوان یک شهر جهانی گردشگری مطرح نماید اما بواقع ما شهر وندان یزدی برای شهر بادگیرها چه کار کرده ایم ؟.
ما سالهاست که کشورهای عربی را به نداشتن تاریخ ،تمدن وفرهنگ متهم می کنیم . اما واقعیت انست که انان در طی چند دهه گذشته به خوبی توانسته اند با کمک سر مایه های مادی خود هر انچه را نداشته اند برای خود بسازند انان بدون داشتن هیچ تاریخچه وتمدن وفرهنگ ریشه داری با کمک ازتمدن وفرهنگ دیگر کشورها خود را مدعی نشان دهند وما بی توجه به میراث وتمدن به جا مانده زندگی می کنیم
به یزد خودمان برگردیم در طول چند دهه گذشته به بهانه مدرنیته چه بی توجهی عمده ای نسبت به منظر های شهری، شهر بادگیرها صورت گرفته است .وچه ساختمان های متعدد دولتی وغیر دولتی هر کدام به سلیقه مالک ویا طراح وکار فرما طراحی وساخته شده است ده ها وصله ناجور در این شهر ساخته شده وهیچ نهادنظارت کننده ای در کار نبوده است وهویت شهر به فراموشی سپرده شده وموج مدرنیته بی محابا به معماری شهر تاخته است انگار نه انگار که این شهر، شهر یزد شهر بادگیر هاست .اگر چه مدرنیته لاجرم در همه جا این تاثیر را داشته است
اما نباید از کارهای خوب هم گذشت ساختمان هتل صفائیه یک اثر زیبا ،تلفیقی از معماری سنتی وامکانات مدرن می تواند یک مثال ساده باشد یا ساختمان برج دوقلو که با ساخت چهار بادگیر در بالای برج سعی نموده است هویت معماری یزد را حفظ نماید یا ساختمان بانک پاسارگاد که اتاقک فوقانی اسانسور خود را به زیبایی به شکل باد گیر در اورده ای کاش اپارتمانهای دیگری هم که در اطراف یزد در حال ساخت می باشند از این کار الگو بگیرند .
ودر طرف مقابل ساختمان مخابرات در میدان بزرگ شهر نمونه ای از یک ساختمان کاملا مدرن با نمایی از کامپوزیت وشیشه که هیچ سنخیتی با معماری شهر یزد ندارد به ما دهن کجی میکند ای کاش حداقل شیشه های جلوی این ساختمان توسط طراحان ومعماران به صورت شیشه های رنگی در های عمارت باغ دولت اباد تزیین می شد واقعا تجسم کنید چه منظره زیبایی به ساختمان مخابرات ومیدان امام حسین می داد ومی توانست از یک ساختمان مدرن یک تابلو زیبایی کاملا تاریخی ترسیم نماید
وبا کمی نور پر دازی در شب می توانست میدان امام حسین را به عنوان نگینی قیمتی در شهر نشان دهد .که چشم هر بیننده ای را محسور نماید .مثال دیگر ساختمان بیمارستان شهید رهنمون است ساختمان بیمارستان شهید رهنمون به همت دکتر میر محمدی در حال ساخت است کسانی که از بالا به این پروژه عظیم نگاه کرده باشند تنها می توانند عظمت این پروژه را تصور نمایند . براستی برای نمای ان چه تصمیمی گرفته شده است اگرچه بیشتر باید نگرا ن راههای دسترسی ان باشیم . مثال هایی از این دست در شهر یزد بسیار است باور کنیم می توانیم ما هم سهم کوچکی در حفظ هویت معماری شهر داشته یاشیم باور کنیم شهر داری می تواند تمام پایه های پل های زیر گذر شهر را به شکل بادگیر در بیاورد و...
ای کاش تمامی مسئولین تاثیر گذار وتصمیم گیرنده در بحث شهر سازی اعم از معاونت عمرانی استانداری، دفتر فنی، شهر داری، مسکن وشهر، سازمان نظام مهندسی وغیره قدری بیشتر به حفظ هویت معماری شهر یزد می اندیشیدند .
وای کاش ما یزدیها حالا که دوره بادگیر ها گذشته وکولر وپکیج جای انرا گرفته حداقل سعی می کردیم از باد گیر های به جا مانده حفاظت کنیم وفکری برای نشان دادن این نماد در نمای ساختمانهای خود بکنیم
واما سخن اخر اگر شهر یزد به شهر باد گیرها مشهور است وصد ها بادگیر در شهر ، چشم ها را محسور زیبایی خود می کندچه زیباست یک باد گیر زیبا و بلند به بلندی بادگیر دولت اباد (34متر) در میدان ورودی شهر مثلا میدان شهید اقا بابایی به عنوان نماد شهر یزد ساخته شود باور کنید شهر های دیگر هم باد گیر دارند وساخت ان توسط یکی دیگر از شهرها به عنوان نماد موجب شر مندگی ما یزدیها خواهد شد
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
یکشنبه 24,نوامبر,2024